پناهنده و پناهجو دو واژهای هستند که در ادبیات مهاجرت کمتر به آنها اشاره شده است. اگرچه پناهندگی در استرالیا و یا به ورود به این کشور از طریق پناهجویی، دشوار و پر ریسک است اما هر سال تعداد زیادی از مهاجران با همین روش به این کشور مهاجرت میکنند. در این مقاله از بلاگ مگنی به شما میگوییم چطور برای درخواست انواع پناهندگی استرالیا اقدام کنید و حقوق پناهندگی چیست. در ادامه هم کیس های پناهندگی با شانس پذیرش بیشتر در استرالیا و ویزا های مربوط به پناهندگی و پناهجویی را بررسی میکنیم.
فهرست محتوا
بر اساس تعریف سازمان ملل متحد، پناهنده «به اجبار از کشوری که تابعیت و شهروندی آن را دارد اخراج شده و ناچار است برای یافتن محل جدیدی برای زندگی از مرزهای بینالمللی عبور کند تا بتواند در کشور دیگری با امنیت به زندگیاش ادامه دهد.»
آمارهایی که توسط استرالیا، سازمان ملل متحد و سایر کشورها منتشر شده نشان میدهد، در حال حاضر بیشتر از 100 میلیون نفر از جمعیت جهان به ناچار پناهنده و پناهجو هستند. علاوه بر این وقوع جنگ در اوکراین و جنگهای داخلی در کشورهای مختلف، این عدد را در پایان 2023 باز هم بیشتر خواهد کرد.
این در حالی است که اگرچه انواع پناهندگی در استرالیا به پناهندههایی از کشورهای متفاوت اعطا میشود اما همچنان بیشترین تعداد پناهندهها از کشورهای سوریه، ونزوئلا، افغانستان، سودان جنوبی و میانمار هستند. این افراد با اینکه کیس های پناهندگی قابل قبولی داشتهاند اما به علتهای مختلف هنوز نتوانستهاند به استرالیا و سایر کشورها مهاجرت کنند.
در این بین ایرانیها هم نه به دلیل جنگ اما بیشتر به خاطر مشکلات سیاسی، فرهنگی و مذهبی در فهرست پناهجویان و پناهندگان به استرالیا قرار گرفتهاند.
در ادامه قوانین مربوط به پناهندگی استرالیا و کنوانسیون ژنو را مرور میکنیم تا ببینیم چرا خیلی از این افراد هنوز نتوانستهاند به صورت پناهجو به کشور مورد نظرشان مهاجرت کنند.
از نظر دولت استرالیا پناهندگی دشوارترین، مخاطره آمیزترین و غیر اصولی ترین روش مهاجرت است. اما استرالیا یکی از اعضای کنوانسیون ژنو هم هست. پس دولت این کشور در برابر پناهندگان مسئولیت دارد و نمیتواند نسبت به شرایط آنها بیتفاوت باشد. اما مسئله اینجاست که وقتی شما به عنوان پناهنده وارد مرزهای استرالیا میشود (آبی، خاکی یا هوایی)، باید بتوانید مدارک و شواهد معتبر و قابل قبولی داشته باشید که ثابت کنند شما دیگر نمیتوانید مثل یک شهروند عادی در کشورتان زندگی کنید. پرسشی که اینجا مطرح میشود این است که چطور با تنوع پناهندگی در استرالیا ، باز هم ممکن است ویزای پناهندگی به ما داده نشود؟
کیس پناهندگی در پاسخ به همین سوال طراحی میشود. همانطور که گفتیم در هنگام ورود به استرالیا به عنوان پناهنده یا پناهجو برای ما جلسه دادگاه تشکیل میشود. در دادگاه باید به قاضی و سازمان مهاجرت استرالیا ثابت کنیم که امکان بازگشت به کشورمان را نداریم.
به نوع علتی که شما برای ارائه به دادگاه استفاده میکنید، کیس پناهندگی میگویند.
سه سناریو اصلی برای طراحی کیس های پناهندگی وجود دارد که یک وکیل پناهندگی از یکی یا همه آنها با همدیگر استفاده میکند.
در سناریو اول که به آن «کیس اجتماعی» هم گفته میشود، دلیل شما برای مهاجرت اجباری مثلا از ایران به استرالیا، فراهم نبودن شرایط زندگی با توجه تمایلات جنسی است.
به عبارت دیگر شما میتوانید در دادگاه بگویید چون دگرباش هستید، امکان زندگی در ایران برای شما وجود ندارد. در اینجا منظور از دگرباش مجموعهای از افراد همجنسگرا، دوجنسگرا، تراجنسیتی، کوئیر و بین جنسیتی است.
علاوه بر این افرادی که در کشورشان مورد تجاوزهای فردی یا گروهی قرار میگیرند هم میتوانند از این کیس پناهندگی برای دریافت انواع پناهندگی در استرالیا استفاده کنند. در این شرایط، فرد پناهنده علاوه بر وکیل پناهندگی به توصیههای یک پزشک متخصص نیز احتیاج دارد.
شانس موفقیت این کیس پناهندگی نسبی است و گاهی اوقات دادگاهها دلایل و شواهد ارائه شده را نمیپذیرند.
در سناریو دوم شما پناهندهای هستید که آزادی مذهبی ندارید. یعنی نمیتوانید دین مورد علاقهتان را داشته باشید و وظایف دینی را نمیتوانید اجرا کنید چون دولت کشور شما، دین جدید شما را به رسمیت نمیشناسد.
این کیس پناهندگی که در میان ایرانیها هم زیاد دیده میشود، بیشتر شامل افرادی میشود که دینشان را تغییر دادهاند و یا به آیینهای جدید روی آوردهاند. استرالیا به عنوان یک کشور سکولار و بر اساس اصول دموکراسی درخواستهای پناهندگی مذهبی را بررسی میکند.
شما باید در دادگاه مدارکی را مبتنی بر تغییر دین ارائه دهید و ممکن است اطلاعات مذهبی شما از دین جدید هم مورد ارزیابی قرار بگیرد. شانس موفقیت کیس پناهندگی به دلایل دینی هم نسبی است و گاهی اوقات درخواستها به دلیل غیر واقعی بودن رد شدهاند.
همانطور که از نامش مشخص است؛ پناهندگی سیاسی به زندانیان سیاسی، فعالان سیاسی و یا افرادی که به هر دلیلی در حال مبارزه با نظام سیاسی مستقر در کشورشان هستند تعلق میگیرد. این افراد علاوه بر زندانی شدن، بازجویی و شکنجه میشوند و حتی ممکن است به خاطر اعدام جانشان را نیز از دست دهند.
در میان انواع پناهندگی در استرالیا ، کیس پناهندگی سیاسی بیشتر از طرف وکیل پناهندگی پیشنهاد میشود و شانس موفقیت بیشتری هم دارد. با این حال شرایط کشور مبدا هم در درخواست این پناهندگی موثر هستند. برای نمونه شاید کیس پناهندگی یک مهاجر افغانستانی زودتر از کیس پناهندگی سیاسی یک مهاجر ایرانی تایید شود.
بعد از تایید شدن کیس پناهندگی در دادگاه های استرالیا به شما ویزا میدهند. در ادامه به انواع ویزاهای پناهندگی اشاره میکنیم.
دولت استرالیا با توجه به حقوق پناهندگی در استرالیا، افراد متقاضی را در یکی از دستهبندیهای زیر قرار میدهد. یک وکیل پناهندگی با شناخت این ویزاها در کسب اقامت سریعتر به شما کمک میکند.
ویزا پناهنده به افرادی تعلق میگیرد که در کشورشان شرایط مناسبی برای زندگی عادی ندارند. شرایطی که باعث درخواست این ویزا میشود جنگ، سوانح طبیعی و یا مجازات ناعادلانه توسط دولت مستقر در کشور آنهاست. ماموران بخش پناهندگی سازمان ملل، متقاضیان ویزای ساب کلاس 200 را شناسایی کرده و آنها را به کشورهای دیگر از جمله استرالیا معرفی میکنند. برای درخواست این ویزا باید در سایت سازمان ملل ثبتنام کنید.
ویزا بشر دوستانه هم برای افرادی در نظر گرفته شده که در کشورشان مورد آزار و اذیت قرار گرفتهاند. انواع کیس های پناهندگی که در مورد آنها توضیح دادیم میتوانند در دریافت این ویزا موثر باشند.
ویزا بشر دوستانه بینالمللی افرادی که بخواهند این ویزا را دریافت کنند باید از طرف یک سازمان حقوق بشری در استرالیا یا فردی که در استرالیا اقامت دائم دارد، پیشنهاد شوند.
ویزا نجات فوری بدون تشریفات اداره مهاجرت و با سرعت بیشتری پردازش میشود. این ویزا برای پناهنده هایی است که اگر ویزا دیرتر به دستشان برسد ممکن است جانشان را از دست بدهند. این افراد تحت شکنجههای شدید هستند یا به مجازتهایی مثل اعدام محکوم شدهاند و هر لحظه ممکن است حکم آنها اجرا شود.
ویزا شرایط خطرناک برای زنان برای زنان و وابستگان آنهاست که در کشورشان در معرض آسیبهای جدی قرار گرفته و شرایط زندگی عادی را ندارند. متقاضیان این ویزا هم بیشتر از طرف سازمان ملل متحد به دولت استرالیا ارجاع داده میشوند.
دو مسیر متفاوت برای دریافت انواع پناهندگی وجود دارد. در حالت اول شما زمانی که در کشور مبدا هستید (مثلا ایران) با تکمیل فرم 842 برای گرفتن یکی از ویزاهایی که در همین مقاله به آنها اشاره کردیم، درخواست میدهید.
این فرم در چندین بخش و حدود 40 پرسش مختلف تنظیم شده است. تکمیل هر بخشی به معنی ارائه اطلاعات هویتی، شغلی، خانوادگی، تحصیلی و … به دولت استرالیا است. اداره مهاجرت تمام دادههای دریافتی را تحلیل میکند و در تصمیمگیری از نظر کارشناسان سازمان ملل هم استفاده میشود.
در این فرم، مصاحبه با کسی که درخواست ویزای پناهندگی دارد ضروری نیست و بر اساس اطلاعات فراهم شده داخل فرم، برای صدور ویزا تصمیم گرفته میشود. همچنین زمان رسیدگی به درخواست شما ممکن است بیشتر از یک سال هم باشد.
این فرم را به صورت رایگان در وبسایت اداره مهاجرت استرالیا دانلود کنید. نحوه ارسال فرم هم به صورت کامل در نسخه PDF فرم 842 توضیح داده شده است.
بیشتر بخوانید: معرفی بهترین انجمن ایرانی ها در استرالیا
در حالت دوم شما از طریق مهاجرت غیرقانونی به مرزهای آبی، خاکی یا هوایی استرالیا رسیدهاید. بر اساس نظر وکیل های پناهندگی، در این شرایط شما بیشتر پناهجو هستید تا پناهنده و این موضوع شرایط مهاجرت و کسب اقامت را تا حدودی پیچیدهتر میکند.
اگر شما از دسته پناهجویان باشید، باید بعد از رسیدن به خاک استرالیا در سریعترین زمان ممکن، خودتان را به پلیس این کشور معرفی کنید. پلیس شما را برای ثبت درخواست پناهندگی به اداره مهاجرت معرفی میکند. پس از بررسیهای اولیه و دریافت اطلاعات هویتی و همچنین دادههای بیومتریک، زمان برگزاری دادگاه به شما اعلام میشود.
در دادگاه کیس پناهندگی شما بررسی میشود. همانطور که گفتیم کیسهای پناهندگی به سه نوع مذهبی، سیاسی و اجتماعی تقسیم میشوند. شما برای موفقیت در این پروندهها علاوه بر وکیل پناهندگی ممکن است به پزشک و مشاور در امور دینی هم نیاز داشته باشید.
البته چون در بازه زمانی ثبت درخواست تا برگزاری دادگاه، در کمپ زندگی میکنید، دسترسی شما به این افراد فقط از طریق تلفن یا ایمیل است.
کمپهای پناهجویی در استرالیا از شرایط خوبی برخوردار نیستند با اینکه در سالهای اخیر دولت استرالیا تلاش کرده تا برخی از امکانات بهداشتی و رفاهی در این کمپها را ارتقا دهد. از جمله اینکه به پناهجویان روزانه سه وعده غذا و لباس و جای خواب مناسب داده میشود.
یکی از کمپهای محل نگهداری پناهجویان در استرالیا، «جزیره مانوس» است که بنا بر تجربه سایر پناهجویانی که در اینجا زندگی میکردهاند از شرایط چندان خوبی برخوردار نیست. گاهی اوقات هم پناهجویان تا زمان رسیدگی به شرایطشان به اندونزی اعزام شدهاند.
در نهایت اگر درخواست پناهندگی شما پذیرفته شود، میتوانید برای دریافت اقامت دائم و پاسپورت استرالیا درخواست دهید و تا زمانی که این موارد را دریافت نکنید نمیتوانید از این کشور خارج شوید اما در عوض مانند سایر شهروندان از تمام حقوق اساسی از جمله آزادی مذهب، آزادی بیان، حق داشتن شغل و درآمد و … بهرهمند خواهید شد.
اما اگر درخواست شما برای انواع پناهندگی در استرالیا رد شود یا باید خاک این کشور را در مدت زمان تعیین شده ترک کنید یا اینکه در دادگاههای تجدید نظر درخواستتان را مجددا مطرح کنید تا شاید بتوانید رای دادگاه اولیه را تغییر دهید. در صورت عدم تغییر رای دادگاه حتی کمیساریای عالی سازمان ملل متحد نیز نمیتواند نظر دولت استرالیا را در مورد شما تغییر دهد اما شاید به کشور دیگری برای اعلام درخواست پناهجویی ارجاع داده شوید.
بر اساس یک قانون نانوشته بیشتر دفترهای مهاجرتی، خدماتی در زمینه مهاجرت از طریق پناهندگی ارائه نمیدهند. اما دستکم میتوانید از خدمات مشاورهای آنها در مورد پناهندگی در استرالیا استفاده کنید.
البته سایتهای مربوط به سازمان ملل و بخش پناهجویان سازمان ملل دادههای بسیار زیادی را در اختیار پناهجویان و پناهندگان قرار میدهند. همچنین وبسایت اداره مهاجرت استرالیا هم در این زمینه افراد متقاضی را راهنمایی میکند.
اما توصیه کلی وکلا در بیشتر موارد اجتناب از پناهندگی و پناهجویی است که شاید دلیل اصلی آن ریسکهای بالا در رسیدن به کشور مقصد و همچنین فرایند طولانی و نامعلوم پذیرش درخواستهای پناهندگی باشد.
در این مقاله از مگنی موضوع حساس و بسیار مهم مهاجرت به استرالیا از طریق انواع پناهندگی را بررسی کردیم. حقوق پناهندگی در استرالیا به رسمیت شناخته میشود اما تنها در صورتی اتفاقی میافتد که ویزای پناهندگی صادر شود و یا کیس پناهجویی در دادگاهها مورد پذیرش قرار بگیرد. در این مقاله گفتیم که بیشترین کیس های پناهندگی مذهبی، سیاسی و اجتماعی هستند که باید با شواهد معتبر به دادگاههای مهاجرت ارائه شوند. در نهایت هم گفتیم که مسیر پناهجویی و پناهندگی پر ریسک است و شاید نتیجه نهایی پذیرش یا عدم پذیرش درخواستها باشد.